Ceramika i szkło w gastronomii.

Ceramikę i szkło zalicza się do materiałów niemetalowych nieorganicznych. Surowcami do produkcji ceramiki są: glina jako surowiec podstawowy, krzemionka (SiO2 — piasek, kwarc), skaleń, barwniki (tlenki metali). Do wykończania wyrobów ceramicznych stosuje się szkliwa (polewy). Najważniejszą cechą gliny, warunkującą jej zastosowanie w produkcji ceramiki, jest jej zachowanie się po nasyceniu wodą. Glina, mimo że pochłania wodę, jest ciągliwa, daje się formować oraz łączyć, czyli zlepiać. Przedmioty z gliny po wyschnięciu poddaje się wypalaniu w wysokiej temperaturze. Pod wpływem tego procesu materiał ulega spiekaniu, tworząc skorupę twardą, kruchą i porowatą (fajanse, wyroby garncarskie i ceglarskie). Domieszki działające jako topniki, takie jak wapń, magnez, sód i potas, umożliwiają otrzymanie skorupy szklistej, nieporowatej. Powierzchnię taką mają wyroby porcelanowe, porcelitowe, kamionkowe i żaroodporne.

Z porcelany grubo ściennej, porcelitu i fajansu wyrabia się popularną zastawę stołową. Wyroby z porcelany cienkościennej to serwisy obiadowe, kolacyjne, śniadaniowe oraz garnitury do czarnej kawy, do białej kawy, herbaty czy do ciast. Z wymienionych tworzyw wyrabia się również tzw. galanterię ceramiczną, jak bombonierki, patery itp. Z kamionki wykonuje się garnki, słoje, dzbanki, makownice, miski, formy do ciast, czajniki oraz inne wyroby żaroodporne. Z kamionki kwasoodpornej produkuje się wyposażenie i armaturę kanalizacyjną i sanitarną (koryta pralnicze, zmywaki, baseny, koryta ściekowe, przewody, zawory). Do tzw. kamionki budowlanej zalicza się płyty oraz kształtki podłogowe i ścienne pokryte szkliwem, a także zsypy.

Wszystkie te wyroby cechuje mała przewodność cieplna, łatwość utrzymania w czystości i obojętność chemiczna w kontakcie z żywnością, a także z silnymi kwasami i zasadami. Do wad zaliczyć należy zbyt dużą masę, kruchość i łatwość pękania. Konserwacja polega na moczeniu, myciu z dodatkiem detergentów, starannym płukaniu i suszeniu.

Wyroby ze szkła obejmują szkło gospodarcze (stołowe, galanteryjne, lustra, termosy, szkło żaroodporne) oraz szkło budowlane i techniczne. Szkło kuchenne żaroodporne stanowią wyroby dmuchane w postaci szklanek, filiżanek, podstawek i imbryków oraz wyroby prasowane w postaci garnków, rondli, patelni, foremek do ciast. Wyroby te po ukształtowaniu podlegają hartowaniu, w wyniku czego stają się bardzo wytrzymałe na uderzenia i gwałtowne zmiany temperatury. Można w nich gotować, dusić, smażyć, piec, zapiekać. Biorąc pod uwagę łatwość mycia naczyń szklanych oraz fakt, że znajdujące się w nich potrawy mogą być obserwowane w czasie ich przyrządzania, można przypuszczać, że szkło w przyszłości zastąpi używane dotąd w gospodarstwie domowym i gastronomii naczynia kuchenne wykonane z materiałów tradycyjnych.